BU YAZI BİLGİLENDİRME AMAÇLIDIR, KLİNİĞİMİZDE LAZER İLE TIRNAK MANTARI TEDAVİSİ YAPMAMAKTAYIZ.

Tırnak mantarı; el veya ayak tırnaklarının mantar mikrobu ile ortaya çıkan bir enfeksiyonudur. El veya ayak tırnaklarında kalınlaşma, renk ve şekil değişikliği ve kırılmaya neden olur. Tırnak mantarına birkaç farklı mantar tipi neden olabilir. Mantarlar ayakkabıların içindeki nemli ve havasız ortamda gelişir. Ayak mantarı tırnak mantarı için uygun ortamı hazırlayabilir.

Tırnak mantarı bulguları nelerdir?

Tırnak rengi sarı veya kahverengiye dönüşür. Tırnak kalınlaşır ve aşırı büyür. Tırnak altında kötü kokulu bir birikim olabilir. Enfeksiyon ilerledikçe tırnak gitgide ufalanıp dökülebilir ya da ayakkabı içerisinde rahatsızlık veya ağrıya neden olacak kadar kalınlaşabilir.

Tırnak mantarı hastalığının tanısı nasıl konur?

Dermatoloğunuz el ve ayak tırnaklarını görünümüne bakarak tanı koyabilir. Bazen tırnaklarınızdan küçük örnekler alınabilir. Bu örnekler test edilmesi için laboratuvara gönderilir ve tanı kesin konulabilir.

Tırnak mantarı riskinizi arttırabilecek faktörler nelerdir?

• Ayakları uzun süre nemli kalan meslekler (asker, atlet, madenci vb.)

• Enfeksiyona direncinizi azaltabilecek veya ayak parmaklarınıza kan akımını engelleyebilecek hastalık hikayesi (diabet, dolaşım bozukluğu, HIV)

• Tırnakta zedelenme, travmalar

• Parmakları sıkıştıran dar ve ucu sivri ayakkabı giyilmesi,

• Soyunma odaları, yüzme havuzu ve duş gibi ortak kullanım alanlarının kullanımı

• Aynı ayakkabıları üst üste giymek

• Hijyenik olmayan ortamda, sterilizasyonu sağlanmamış aletlerle yapılan manikür ve pedikür

• Çıplak ayakla toprağa basılması

• Ayakların aşırı terlemesi sonucu oluşan nemli ortam

• Kötü ayak hijyeni

Tırnak mantarı hastalığının beklenen süresi ne kadardır?

Tırnak mantarı nadiren kendiliğinden iyileşir. Genellikle kronik (uzun-süren) bir durumdur. Giderek kötüleşerek diğer tırnakları etkileyebilir. Etkilenen tırnak düşse de yeni tırnakta mantar ile enfekte olabilir.

Tırnak mantarı hastalığından nasıl korunulur?

Tırnak mantarından korunmak için:

• Ayağınızın hava almasına izin veren rahat ayakkabı ve çoraplar giymelidir.

• Ortak kullanılan duş ve soyunma odalarında başkalarına ait ayakkabı, sandalet veya terlik giyilmemelidir.

• Ayaklarınızı her gün yıkayın. Tamamen kurulayın ve kaliteli bir ayak pudrası kullanın.

• Her gün temiz çorap giyin.

• Tırnaklarınızı kısa tutun.

• Pedikür aletlerini kullanmadan önce dezenfekte edin.

Tırnak mantarı hastalığı nasıl tedavi edilir?

Tedavi enfekte olmuş tırnağın hekiminiz tarafından mümkün olduğunca uzaklaştırılması ile başlayabilir. Bu şu şekilde yapılabilir:

• Tırnağın makas ile kesilmesi

• Törpülenmesi

• Üre içerikli bir krem ile eritilmesi

Eğer enfeksiyonunuz hafif ve tırnağınızda küçük bir alana sınırlıysa, dermatoloğunuz antifungal bir krem veya ilaçlı bir tırnak cilası verebilir. Eğer enfeksiyon tırnağınızın geniş bir alanında veya birkaç tırnakta ise hekiminiz terbinafin veya itrakonazol gibi bir oral antifungal tedavi verebilir. Her iki ilaç da bazen sıkıntılı yan etkilere neden olabilir. İtrakonazol ciddi ilaç etkileşimlerine neden olabilir. Çok şiddetli olgularda tırnak mantarı tedaviye dirençli ise tırnağın tümünü cerrahi olarak çıkarmak gerekli olabilir.

Tedavi sonrası tırnak nasıl görünür?

Birçok birey birkaç ay süreli oral antifungal ilaç ile tedavi edilebilir. Ancak mantar öldükten sonra bile tırnak normal görünümüne dönemeyebilir. Bazı bireylerde oral antifungal ilaç ile başarılı bir tedavi sonrası bile tekrar nüks edebilir.

TIRNAK MANTARINDA LAZER TEDAVİLERİ

Tırnak mantar hastalığı – onikomikoz   deri mantar hastalıklarının 3 Te 1'ini, tırnak hastalıklarının da % 50 sini oluşturmaktadır. Sıklıkla erişkinlerde gözlenmektedir. Tırnak plağını (tınağın kendisi), tırnak yatağını ve tırnak yapım merkezi olan tırnak matrixini (kök) etkilemektedir. Tırnak mantar hastalıkları ağrı gelişimi, başka enfeksiyonlara yol açması ve bulaşıcı olması nedeni ile ciddi bir sağlık problemidir. Özellikle yaşlı hastalarda, şeker hastalarında ve savunma sistemi problemli olan hastalarda daha dikkatli olunmalıdır. Ayrıca el ve ayak tırnaklarında ciddi  estetik problemlere de neden olmaktadır.

Tırnak mantar hastalıklarında tedavileri 4 gurupta toplayabiliriz.

Mekanik yöntemler ve/veya ilaçlar ile mantarlı tırnak alanlarının tırnaklardan uzaklaştırılması. Bu tedavilerin uzun sürmesi ve zahmetli olması nedeni ile hasta uyumu çok iyi değildir. Tedavi başarısı düşük ve hastalığın aynı tırnakta tekrarlama oranı yüksektir.

3-6 ay süre ile tırnaklara mantar ilaçlarının sürülmesi; ilaçların tırnak gibi sert bir dokudan emilimi oldukça düşüktür. Tedavi süresi ve her gün kullanımı hasta uyumunu azaltmaktadır. Ayrıca tedavi başarısı düşük ve hastalığın tekrarlama oranı yüksektir.

3-6 ay süre ile ağızdan mantar ilaçlarının kullanımı; tedavi boyunca günlük yada haftalık ilaçlar kullanılmaktadır. Yan etkilerinin ve diğer ilaçlar ile birlikte kullanımının uyumsuzlukları nedeni ile kullanımı kısıtlıdır.

Lazer ve ışık tedavileri; sistemik ve lokal tedavilere dirençli tırnak mantar hastalıklarında yada sistemik tedavi alamayacak hastalarda (yaşlılarda, çocuklarda, karaciğer problemleri olanlarda vb) tercih edilmektedir. CO2 lazerler, Nd:YAG lazerler, 870/930-nm IPL sistemleri, UV ve fotodinamik tedaviler gibi.

Tırnak yavaş uzayan bir deri ekidir. Tırnak mantarında tedavi ile yeni sağlıklı tırnak gelişimi sağlanmaktadır. Bu nedenle uygulanan tedavi ne olursa olsun tırnağın klinik olarak düzelmesi tırnak tutulumuna bağlı olarak değişmekle birlikte 3-12 ay sürmektedir.

Lazer tedavileri; her yaş döneminde düşük risk ve geniş güvenli kullanım özelliği, yüksek hasta uyumu ve klinik iyileşmesi ile tırnak mantarlarında ilk tedavi seçenekleri arasına yer almaktadır.

Tırnak mantarlarında ilk kullanılan lazer sistemi uzun atımlı Nd :YAG lazerdir. Lazer ışınımı tırnağa uygulandığında tırnak ve tırnak yatağında dokular tarafından emilmekte ve ısı ortaya çıkmaktadır. Yapılan klinik çalışmalarda tırnakta lazerin uygulama sonrası 48-51 C bir ısı artışı yaptığı ve bu ısının da mantar etkenlerini ve bakterileri yok ettiği gösterilmiştir. Lazer bu etkisini tırnak yatağına, tırnak ve etrafındaki yumuşak dokuya  zarar vermeden yapmaktadır.

Lazer mantar enfeksiyonu olan tırnak üzerine tırnağın tüm alanını  kaplayacak şekilde uygulanır. Bu uygulama tırnak mantar kliniğine göre aynı seansta 2-3 dakika aralar ile 1-3 kez tekrarlanır. Aşağıdaki resimde  lazerin uygulanması, uygulama sırasında termal kamera ile tırnakta 48-51 C ısı artışı gösterilmektedir.

Tırnak mantarı lazer tedavisi 2

Uygulama sırasında ortaya çıkan bu ısı seans sırasında birçok hastada tırnakta ısınma ve tırnakta sızlama duyusuna neden olmaktadır. Uygulama sırasında hastanın rahat tolere edebileceği hafif bir ağrı olmaktadır. Lokal anesteziye gerek kalmaksızın soğuk hava desteği ile lazer yapılabise de amacımızın tırnağı ısıtmak olduğu düşünüldüğünde soğutma sistemleri çoğunlukla tercih edilmemektedir. Ancak ısıyı tolere edemeyecek kişilerde kullanılabilmektedir. Sonrasında ağrı kesici, pansuman ve ilaç kullanımına gerek yoktur. Seans sonrasındaki günlerde  ağrı ve günlük aktivite de kısıtlama olmadığı için istirahate de gerek yoktur. Lazer tedavisi sonrasında tırnak için manikür ve pedikür ve oje kullanımı yönünde kısıtlama bulunmamaktadır.

Tedavi sırasında ve hemen sonrasında tırnak mantar kliniğinde bir  değişiklik meydana gelmemektedir. Lazer sonrası mantar etkenlerinin tırnakta yok edilmesi ile sağlıklı tırnak uzaması zamanla gerçekleşmektedir. Lazer tedavisi sonrası el tırnaklarında 2-6 ay ayak tırnaklarında 3-12 ayda klinik değişim olmaktadır.

Seanslar bir tırnak için 1 hafta ara ile 2-4 seans şeklindedir.

Lazer uygulama süresi tedavi edilecek tırnak sayısına bağlı olarak değişmekle birlikte 15-45 dakika kadardır.

Tırnak mantarı tedavilerinde lazer uygulamanın üstün tarafı hem mantar etkenlerine hem de bakterilere karşı etkili olmasıdır. Çünkü tırnak mantar hastalıklarında bazı bakterilerde tırnakta çoğalabilmektedir.

Tırnak mantar hastalıklarında bir diğer kullanılan lazer sistemi Q switched lazerlerdir. Tırnakta mantar ve bakteriler yerleştiğinde salgıladıkları bazı pigment maddeleri tırnağa yeşil , siyah hatta sarı bir renk verebilmektedir. Bu pigment maddeleri hedeflenerek Q switched lazerler de kullanılabilmektedir.

Hasta sonrasında mantar yönünde koruyucu önlemler almadığında hastalık aynı tırnakta yada diğerlerinde tekrarlayabilmektedir.

Son zamanlarda fraksiyonel Co2 lazerlerde tırnak mantarlarının tedavisinde kullanılmaya başlanmıştır. Klinik olarak mantar tanılı tırnakların mantar alanlarına 4 hafta ara ile 3 seans fraksiyonel Co2 lazer uygulanmaktadır. Bu uygulama ağrılı olduğu için öncesinde lokal anesteziye ihtiyaç vardır.

Seans aralarında ise hasta bu tırnaklara kremler yada tırnak solüsyonları kullanmalıdır. Bu uygulamada amaç tırnak üzerinde Co2 lazer ile mikro tüneller açılması ve tünellerden ilaçların emiliminin arttırılmasıdır.

Tırnak mantarında lazer tedavisi; son 6 ay içerisinde isotretionin kullanmış hastalarda, damar genişletici ilaç kullananlarda, tırnağında kalıcı yada yarı kalıcı boya kullananlarda(ojeler çıkarılsa bile tırnakta boya kalmaktadır), tırnak yatağında beni, sedef hastalığı, liken hastalığı olanlarda ve gebelerde yapılmamalıdır.

Dermatoloji Uzm. Dr. Berkant Oman

Denizli, estetik, kozmetik, dermatoloji, tırnak mantarı, lazer